Tinh gọn và tổ chức lại Bộ máy Chính Phủ còn 21 đầu mối

Bộ máy Chính phủ Việt Nam sẽ được tái cấu trúc nhằm tinh gọn tổ chức, giảm từ 30 xuống còn 21 đầu mối – bao gồm 13 bộ, 4 cơ quan ngang bộ và 4 cơ quan thuộc Chính phủ.

Theo thông tin từ Bộ trưởng Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà, việc này là một phần trong kế hoạch thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW của Ban Chỉ đạo Trung ương.

Chi tiết sắp xếp và hợp nhất

Các bộ, cơ quan ngang bộ được cơ cấu, sắp xếp và hợp nhất cụ thể như sau:

• Bộ Kế hoạch và Đầu tư sẽ sáp nhập với Bộ Tài chính: Dự kiến mang tên mới là Bộ Tài chính và Đầu tư phát triển; hoặc Bộ Kinh tế phát triển.
• Bộ Giao thông Vận tải và Bộ Xây dựng: Sẽ hợp nhất thành Bộ Hạ tầng và Đô thị.
• Bộ Tài nguyên và Môi trường sẽ kết hợp với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn: Tạo thành Bộ Nông nghiệp và Tài nguyên, Môi trường; nhằm khắc phục sự chồng chéo trong quá trình thực hiện các nhiệm vụ quản lý nguồn nước, lưu vực sông và đa dạng sinh học.
• Bộ Thông tin và Truyền thông sẽ sáp nhập với Bộ Khoa học và Công nghệ: Có thể đổi tên thành Bộ Chuyển đổi số và Khoa học, Công nghệ. Hoặc trở thành Bộ Chuyển đổi số, Khoa học, Công nghệ và Thông tin.
• Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội sẽ hợp nhất với Bộ Nội vụ: Thành Bộ Nội vụ và Lao động. Lúc đó, một số chức năng quản lý nhà nước về giáo dục nghề nghiệp sẽ được chuyển giao cho Bộ Giáo dục và Đào tạo. Bộ Y tế cũng sẽ tiếp nhận chức năng Quản lý Nhà nước về Bảo trợ xã hội, trẻ em, phòng, chống tệ nạn xã hội.
• Bộ Y tế ngoài ra còn tiếp nhận một số nhiệm vụ khác từ Ban Bảo vệ Chăm sóc Sức khoẻ Trung ương khi Ban này chấm dứt hoạt động trong thời gian đến.
• Bộ Ngoại giao: Tiếp nhận nhiệm vụ chính từ Ban Đối ngoại Trung ương và Ủy ban Đối ngoại Quốc hội.
• Bộ Quốc phòng: Thực hiện việc sắp xếp tổ chức bên trong theo quyết định của Bộ Chính trị, bao gồm việc quản lý Ban Quản lý Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Theo kế hoạch, Chính phủ cũng sẽ tiến hành tinh gọn, sắp xếp bộ máy bên trong của các cơ quan thuộc Chính phủ khác cho phù hợp với tình hình nhu cầu thực tiễn hiện nay. Trong đó, bao gồm:

• Bộ Nội Vụ:
  • Xây dựng phương án để sắp xếp Học viện Hành chính Quốc gia theo hướng sát nhập với Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh.
  • Chủ trì và phối hợp cùng Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội để lập đề án hợp nhất Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội với Bộ Nội Vụ (sau khi đã hoàn thành việc chuyển giao một số chức năng quan trọng cho bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Y tế).
  • Chuyển chức năng, nhiệm vụ Ban Tôn giáo Chính phủ về Ủy ban Dân tộc – bằng cách phối hợp với Ủy ban Dân Tộc để tiến hành nhiệm vụ này.
• Ủy ban Dân tộc: Tiếp nhận Ban Tôn giáo Chính phủ từ Bộ Nội Vụ; đồng thời tiếp nhận các chức năng và nhiệm vụ về việc giảm nghèo từ Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội.

Tinh gọn nội bộ tổ chức

Một số phương án sắp xếp quan trọng được nêu ra đối với các cơ quan thuộc Chính phủ và cơ quan khác. Theo định hướng của Ban Chỉ đạo Trung ương, việc thực hiện các phương án sắp xếp sau đây, tổ chức bộ máy của Chính phủ khoá XV và XVI (nhiệm kỳ 2026 – 2031) sẽ được tinh gọn đáng kể. Đồng thời, sẽ khắc phục đáng kể những vấn đề còn chồng chéo hiện nay.

Theo đó, sẽ còn lại 13 bộ, 4 cơ quan ngang bộ, 4 cơ quan thuộc Chính phủ – so với bộ máy cũ sẽ giảm 5 bộ (cơ quan ngang bộ) và 4 cơ quan thuộc Chính phủ.

Cụ thể kế hoạch sắp xếp như sau:

• Kết thúc hoạt động của Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp và Ủy ban Giám sát tài chính quốc gia.
• Sắp xếp 2 Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội – Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ.
• Sắp xếp 2 Đại học Quốc gia Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh.

Ngoài ra, kết quả của việc điều chỉnh kể trên sẽ giúp giảm tối thiểu 15 – 20% đầu mối tổ chức bên trong của các bộ máy, ngoại trừ Bộ Công an, Bộ Quốc phòng vẫn thực hiện theo quyết định của Bộ Chính trị).

Để đảm bảo quá trình sắp xếp đạt kết quả tốt nhất về mọi mặt, Bộ Nội vụ nhấn mạnh cần có các chính sách hỗ trợ mạnh mẽ nhằm bảo vệ quyền lợi của họ, hạn chế tối đa các áp lực tâm lý, tư tưởng cho đội ngũ cán bộ, công chức và viên chức.

Đồng thời, việc sắp xếp cũng sẽ đi kèm với việc giảm biên chế và nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ để có thể đáp ứng nhu cầu và các điều kiện cần và đủ trong tình hình mới.

Kết thúc hoạt động Ban Cán sự Đảng Chính phủ

Cuối cùng, Chính phủ sẽ kết thúc hoạt động của Ban Cán sự Đảng Chính phủ để thành lập:

Đảng bộ Chính phủ trực thuộc Trung ương.

Đảng bộ này sẽ bao gồm:

• Các tổ chức đảng trong các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ.
• Một số Đảng bộ trong các tập đoàn, tổng công ty, ngân hàng thương mại Nhà nước (trừ Đảng bộ Quân đội và Đảng bộ Công an trực thuộc Trung ương giữ nguyên như hiện tại).
• Có cơ quan chuyên trách tham mưu, giúp việc đặt tại cơ quan Chính phủ.

Việc này nhằm tăng cường sự lãnh đạo của Đảng trong hệ thống chính trị.

Đảng ủy Chính phủ

Đảng uỷ Chính phủ sẽ bao gồm:

• Ban Chấp hành.
• Ban Thường vụ: Gồm Thủ tướng Chính phủ (giữ vai trò Bí thư), các Phó Thủ tướng Chính phủ, một số thành viên Chính phủ và có thể có 1 Phó Bí thư Chuyên trách.
• Bí thư.
• Phó bí thư.

Bộ Chính trị sẽ đóng vai trò chỉ định các nhân sự cho Ban Chấp hành, Ban Thường vụ Đảng ủy với các chức năng và nhiệm vụ tương đương như Ban Cán sự Đảng Chính phủ hiện tại.

Đảng bộ các Bộ, cơ quan Ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ trực thuộc Đảng bộ Chính phủ:

• Ban Chấp hành.
• Ban Thường vụ: Bộ trưởng làm Bí thư, các Thứ trưởng, Vụ trưởng Vụ Tổ chức cán bộ và 1 Phó Bí thư chuyên trách.
• Bí thư.
• Phó Bí thư.

Cấp có thẩm quyền chỉ định nhân sự cho các ban cũng như các chức năng, nhiệm vụ cụ thể cần phải thực hiện.

Xây dựng bộ máy Nhà nước “Tinh – Gọn – Mạnh – Hiệu năng – Hiệu lực – Hiệu quả”

Quan điểm xây dựng bộ máy Nhà nước theo hướng này được tiến hành theo ý kiến chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm, đảm bảo sự phù hợp Hiến pháp, Cương lĩnh Chính trị, Điều lệ Đảng, nghị quyết Trung ương, chỉ đạo của Bộ Chính trị trên tinh thần Nghị quyết số 18-NQ/TW.

Trong đó, cần nhắc đến sự quán triệt tinh thần lãnh đạo của Đảng được nêu rõ trong:

• Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng.
• Nghị quyết số 27-NQ/TW Hội nghị Trung ương 6 khóa XIII.
• Nghị quyết số 28-NQ/TW Hội nghị Trung ương 6 khóa XIII.

Bộ trưởng Phạm Thị Thanh Trà khẳng định rằng việc sắp xếp này nhằm phát huy vai trò của Chính phủ như một cơ quan hành chính Nhà nước cao nhất, thực hiện quyền hành pháp theo quy định của Hiến pháp. Qua đó, “đảm bảo hoạt động công khai, minh bạch, sáng tạo, thông suốt, hiệu lực, hiệu quả”.

Nguyên tắc cốt lõi là tổ chức hợp lý các bộ đa ngành, đa lĩnh vực. Qua đó, đảm bảo mỗi cơ quan thực hiện nhiều nhiệm vụ nhưng chỉ một cơ quan chịu trách nhiệm chính cho từng nhiệm vụ cụ thể. Đồng thời sắp xếp và cơ cấu lại tổ chức nội bộ một cách hợp lý để tinh gọn và giảm đầu mối một cách tối ưu. Đây là nhu cầu cấp thiết để đáp ứng điều kiện xây dựng và hoàn thiện hơn nữa Nhà nước pháp quyền Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam trong giai đoạn mới.